آثار اعتقاد به امام زمان

نويسنده: هادی قندهاری

ص: 2

ص: 3

ص: 4

تصویر

ص: 6

آثار اعتقاد به امام زمان علیه السلام

ص: 7

ص: 8

صلی الله علیک یا ولی العصر ادرکنا

ص: 10

اين روايت، اولويت ولايت را بر چهار اصل عبادی اسلام، يعنی بر نماز وزکات وحج و ولايت نشان می دهد. در روايت ديگری از امام باقر عليه السلام ولايت اهل بيت عليهم السلام بالاترين حقيقت دينی معرفی شده است.

آنجا که می فرمايند:

«ذروة الأمر وسنامه ومفتاحه وباب الأشياء ورضا الرحمن، الطاعة للإمام بعد معرفته». (1)

بالاترين ومرتفع ترين امر دين وکليد همه امور دينی ومدخل آنها، ومايه خرسندی خدای جهان، اطاعت از امام پس از معرفت او است.

بنابراين، ولايت اهل بيت عليهم السلام فرع دين نبوده، همه دين (غير از توحيد ونبوت) فرع ولايت محسوب می شود.

در روايتی از امام صادق عليه السلام که گزارش معراجهای مکرر رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم به ملکوت آسمانها است، اولويت ولايت اهل بيت بر ديگر فرائض ومبانی دين اين گونه ترسيم شده است:

«عرج بالنبيّ صلی الله عليه وآله وسلم إلی السماء مئة وعشرين مرَّة، ما من مرَّة إلاَّ وقد أوصی الله عزَّ وجلَّ فيها النبيّ صلی الله عليه وآله وسلم بالولاية لعلی والأئمّة عليهم السلام أکثر ممَّا أوصاه بالفرائض». (2)

پيامبر اکرم صلی الله عليه وآله وسلم صد وبيست بار به معراج رفت، در هر بار خدای بزرگ، پيامبر صلی الله عليه وآله وسلم را بيش از آن که به واجبات دينی توصيه نمايد به ولايت علی وائمه عليهم السلام توصيه می فرمود.

پس امر ولايت از همه واجبات دينی اوجب واز يکايک فرائض الهی

ص: 12

مهم تر است.

درجه اين اهميت چنان است که در فرمايش ديگری از رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم دوستی اهل بيت عليهم السلام اساس دين معرفی شده است.

امام صادق عليه السلام به نقل از رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم می فرمايند:

«... ولکلّ شيء أساس وأساس الإسلام حبّنا أهل البيت». (1)

هر چيزی پايه هايی دارد وپايه اسلام، محبت ما اهل بيت است. حضرت باقر عليه السلام در مقام بيان پايه های دين، پس از معرفی نماز وزکات وروزه وحج وولايت به عنوان ارکان دين، در پاسخ سوال زراره که پرسيد: کداميک از اين ارکان پنجگانه افضل است، فرمودند:

«الولاية أفضل لأنَّها مفتاحهنَّ والوالی هو الدليل عليهنَّ».

ولايت از ديگر مبانی برتر است. زيرا که کليد آنها ولايت است، پيشوای الهی مردم را به روش انجام آنها راهنمايی می نمايد. (2)

نکته قابل توجه اينجا است که از پنج رکن (نماز، زکات، روزه، حج وولايت) ياد شده، در چهار اصل آنها عذر موجه افراد در ناچاريها پذيرفته است وشارع مقدس تخفيف قائل گرديده است، مثل اينکه در سفر، نماز شکسته شده، زکات تا زمانی که مال به حد نصاب نرسد واجب نبوده، روزه بر بيمار ومسافر وپير واجب نيست، حج به شرط استطاعت واجب می باشد.

ولی ولايت با هيچ عذری از دوش افراد برداشته نشده، در همه شرائط وحالات، افراد به معرفت واطاعت امام، موظف بوده وبدان آزموده می گردند.(3)

حضرت باقر عليه السلام فرمودند:

ص: 13

«لا يعذر الله يوم القيامة أحداً يقول: يا ربّ لم أعلم أنَّ ولد فاطمة هم الولاة علی الناس کافّة»

خداوند روز قيامت، عذر کسی را که بگويد: من از اينکه فرزندان حضرت فاطمه پيشوای همه مردم بوده اند خبر نداشتم، نمی پذيرد. (1)

پس زيبنده است که ما نسبت به اين اصل که مهمترين رکن دينی (پس از توحيد ونبوت) قلمداد شده است، توجه واهتمام بيشتری ورزيم.

ص: 14

«الإسلام هو الظاهر الذی عليه الناس: شهادة أن لا إله إلاَّ الله وحده لا شريك له وأنَّ محمّداً عبده ورسوله وإقامة الصلاة وإيتاء الزكاة وحجّ البيت وصيام شهر رمضان، فهذا الإسلام».

وقال: الإيمان معرفة هذا الأمر مع هذا، فإن أقرَّ بها ولم يعرف هذا الأمر كان مسلماً وكان ضالاً. (1)

اسلام همان اعتقاد آشکاری است که مردم بر آن هستند. يعنی گواهی به توحيد خداوند متعال ونبوت پيامبر اکرم وبر پاداشتن نماز وپرداخت زکات وانجام حج وروزه ماه رمضان، اين اسلام است.

ولی ايمان عبارت است از اعتقاد به امامت اهل بيت عليهم السلام همراه با مبانی قبل (توحيد ونبوت و...)، پس اگر فرد، به اسلام اقرار نمود وولايت اهل بيت را نشناخت، مسلمان گمراه است (مومن نخواهد بود).

در روايتی ديگر، حضرت باقر يا امام صادق عليهما السلام ايمان را اين گونه توصيف فرموده اند:

«لا يکون العبد مؤمناً حتَّی يعرف الله ورسوله والأئمّة کلّهم وإمام زمانه ويرد إليه ويسلّم له».

هيچ کس مومن نخواهد بود مگر اينکه خدا وپيامبرش وهمه امامان را بشناسد به معرفت امام زمانش نائل آيد ومسائل را به او ارجاع دهد وتسليم فرمان امام زمانش باشد. (2)

ص: 16

فردی از اميرالمومنين درباره حداقل ايمان وکفر وگمراهی پرسيد، امام در پاسخ فرمودند:

حداقل ايمان آن است که خدای بزرگ، خود را به انسان بشناساند، پس انسان به اطاعت خدا اقرار کند، سپس خدا پيغمبرش را بشناساند وانسان به نبوت ودريافت تعاليم دين اقرار کند. (آن گاه خدا) حجت خود بر خلق وگواه بر خلق را به انسان معرفی نمايد وانسان به فرمانبرداری او اقرار نمايد... وحداقل گمراهی آن است که انسان حجت خدا در زمين وگواه خدا بر خلق را که خداوند به اطاعت اوامر نموده وولايت او را واجب کرده است نشناسد. (1)

امام کاظم به نقل از رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم فرمودند:

«من أحبَّ أن يلقی الله عزَّ وجلَّ وقد کمل إيمانه وحسن إسلامه فليتول الحجّة بن الحسن المنتظر صلوات الله عليه».

کسی که می خواهد در حالی خدا را ملاقات کند که ايمان او کامل واسلام او نيکو باشد پس به ولايت حجه بن الحسن که همه در انتظار اويند معتقد شود. (2)

به همين جهت، در زيارت امام زمان عليه السلام خطاب به آن حضرت می گوييم:

«السلام عليک يا باب الله الذی لا يؤتی إلاَّ منه، السلام عليک يا سبيل الله الذی من سلک غيره أهلک».

ص: 17

سلام بر تو ای دروازه (دين) خدا که جز از طريق آن نمی توان (به سوی خدا) آمد، سلام بر تو ای راه خدا که هر کس غير آن را رود، هلاک می گردد.

پس اعتقاد به ولايت ائمه اطهار عليهم السلام ودر زمان حاضر، ايمان به امامت وولايت حضرت مهدی عليه السلام لازمه ايمان هر مومنی است که بدون آن، کسی به جرگه ايمان وارد نمی گردد.

ص: 18

پيامبر اکرم واعتقاد به ولايت علی عليه السلام وپيروی از آن حضرت واز ديگر پيشوايان الهی عليهم السلام وبيزاری از دشمنان آنان، خدا اين گونه شناخته می شود. (1)

در روايت ديگری از حضرت سيد الشهداء امام حسين عليه السلام. پس از آن که آن حضرت، هدف آفرينش را معرفت وعبادت خداوند معرفی فرمودند، فردی از آن حضرت درباره معنای معرفت خدا پرسيد، امام فرمودند: «معرفة أهل کلّ زمان إمامهم الذی يجب عليهم طاعته».

معرفت خدا عبارت است از معرفت مردم هر زمان، آن پيشوايی را که خدا اطاعت از او را بر آنها واجب ساخته است. (2)

بدين گونه، ائمه عليهم السلام، خدا شناس بودن را در معرفت واطاعت از امام زمان عليه السلام دانسته اند.

در سفر تاريخی امام رضا عليه السلام از مدينه به طوس، به هنگام عبور از نيشابور، محدثين بزرگ اهل سنت، افسار قاطری که امام بر آن سوار بودند را گرفتند وامام را به حق پدرانشان سوگند دادند وتقاضا کردند که آن حضرت، روايتی از اجداد خود نقل فرمايد.

امام عليه السلام سر از کجاوه بيرون آوردند وبه نقل از ايشان: امام کاظم، امام صادق، امام باقر، امام سجاد، امام حسين، اميرالمومنين واز پيامبر اکرم نقل کردند که خدای بزرگ فرمود:

«لا إله إلاَّ الله حصنی فمن دخل حصنی أمن من عذابي».

اعتقاد به توحيد، دژ مستحکم من است پس کسی که در اين دژ وارد شود (به توحيد اعتقاد داشته باشد) از عذاب من در امان است.

ص: 20

هنگامی که قافله امام حرکت کرد، آن حضرت، حديثی را که نقل فرموده بودند، اين گونه تفسير کردند:

«بشروطها وأنا من شروطها».

اعتقاد به توحيد، شرائطی دارد وايمان به ولايت من، از شرائط موحد بودن است. (1)

از اينروست که در برخی روايات، منکران ولايت اهل بيت عليهم السلام کافر وگمراه معرفی شده اند. زيرا که آنان حجتهای الهی را نپذيرفته اند.

بدين جهت خداوند، اکثريت معتقدين به خدا را مشرک دانسته می فرمايد:

(وَ ما يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلاَّ وَهُمْ مُشْرِكُونَ)

بيشتر آنها به خدا ايمان نمی آورند بلکه شرک می ورزند. (2)

اين شرک شرک در عبادت نبوده، شرک در اطاعت است. (3) لذا امام صادق عليه السلام فرمودند: مردم به معرفت ما وارجاع مسائل به ما وتسليم امور به ما امر شده اند.(پس) اگر روزه گرفته، نماز خوانده وبه توحيد شهادت دهند، ولی تصميم بگيرند که کارزها را به ما ارجاع ندهند به اين جهت مشرک خواهند بود. (4)

حضرت باقر عليه السلام نيز فرمودند:

«إنَّ الله عزَّ وجلَّ نصَّب علياً عليه السلام علماً بينه وبين خلقه، فمن عرفه کان مؤمناً ومن أنکره کان کافراً ومن جهله کان ضالاً ومن نصب معه شيئاً کان مشرکاً ومن جاء بولايته دخل

ص: 21

الجنّة».

خدای بزرگ، حضرت علی عليه السلام را نشانه ای ميان خود ومخلوقاتش قرار داد، پس هر کس او را بشناسد مومن بوده وهر که او را انکار کند کافر است وهر کس به مقام او جاهل باشد گمراه است. کسی که ديگری را در مقام او انگارد مشرک است وهر کس با ولايت او (به نزد خدا) آيد به بهشت داخل شود. (1)

در زيارت جامعه که منقول از امام هادی عليه السلام است واز معتبرترين زيارات می باشد، نيز می خوانيم:

«من اتَّبعکم فالجنة مأويه ومن خالفکم فالنار مثويه ومن جحدکم کافر و من حاربکم مشرک ومن ردَّ عليکم فی أسفل درک من الجحيم».

کسی که از شما اهل بيت پيروی کند جايگاه او بهشت بوده، جايگاه مخالفين شما در آتش جهنم است. کسی که مقام شما را انکار کند کافر است، آن کس که با شما به جنگ بپردازد مشرک است وکسی که با شما مخالفت کند در پايين ترين درجات جهنم جای خواهد داشت.

ص: 22

بدرستی که خداوند يگانه ويکتا بوده ودر يکتايی خود يگانه است، همه امور تنها در دست او است.

مخلوقاتی را آفريد وسپس امر دينش را به آنها واگذار کرد، پس ما آن مخلوقاتيم. ای پسر ابی يعفور، ما حجت خدا در ميان بندگان وگواهان خدا بر خلق وامين بر وحی الهی وخزانه دار علم او هستيم. ما صورت خداييم که از آن بسوی خدا توان رفت وما چشم خدا در ميان مخلوقاتيم وما زبان گويای خداوند بوده، قلبی هستيم که علم او را در بر گرفته، دری هستيم که بسوی او راهنمايی می کند. ما عمل کننده به امر او ودعوت کننده به راه او بوده، خدا توسط ما شناخته می شود. واز (طريق ولايت) ما بندگی می گردد، ما راهنمايان بسوی خدا هستيم واگر ما نبوديم خدا بندگی نمی شد. (1)

آن حضرت در روايت ديگر فرمودند:

خدای بزرگ همچون ما ناراحت نمی شود، ولی او اوليايی را برای خود آفريد که آنان ناراحت وخشنود می گردند. (زيرا که) آنان مخلوق بوده تحت تدبير خدايند. پس خداوند، خشنودی آنان را خشنودی خود وخشم آنان را خشم خود قرار داده است، زيرا که آنان، دعوت کنندگان بسوی خدا وراهنمايان بسوی او می باشند... (2)

همين مضمون را در زيارت جامعه اين گونه می خوانيم:

«من أراد الله بدأ بکم ومن وحَّده قَبِل عنکم ومن قصده توجَّه بکم».

ص: 24

هر کس که خدا را بخواهد، از شما اهل بيت آغاز می کند وآن کس که به يگانگی خدا ايمان آورد، آن را از شما اهل بيت می پذيرد وهر کس بخواهد بسوی خدا رو کند، به شما اهل بيت توجه می نمايد.

در حديث قدسی آمده است:

«إنَّ أعظم الطاعات توحيدی وتصديق نبيّی والتسليم لمن ينصبه بعده وهو علی بن أبی طالب عليه السلام والأئمّة الطاهرون من نسله عليهم السلام»

به درستی که برترين راه بندگی من، اعتقاد به يکتايی من وقبول پيامبر من وتسليم بودن در برابر کسی است که پيامبر او را منصوب نموده، يعنی علی بن ابی طالب وپيشوايان معصوم از نسل او می باشد. (1)

از اين روی اگر ما در مقام بندگی خدا واطاعت از او باشيم، بندگی وعبادت بستری جز ولايت اهل بيت واطاعت از امام عليه السلام وتوجه وتوسل به او ندارد.

ص: 25

اينکه از آن جهتی که خدا امر کرده است بيايند وامامی را که خدا به ولايتش امر کرده اطاعت کنند واز بابی که خدا ورسول برای آنها گشوده اند وارد شوند. (1)

امام باقر يا امام صادق عليهم السلام فرمودند:

خاندانی در بنی اسرائيل بودند که در پی چهل روز عبادت، هر چه از خدا طلب می کردند، خداوند به آنها مرحمت می فرمود. يکی از آنان به عبادتی چهل روزه پرداخت ولی دعای او پذيرفته نشد.

به نزد حضرت عيسی شکايت کرد. حضرت عيسی عليه السلام تطهير نموده نماز خواند. آن گاه به درگاه حق دعا کرد. وحی آمد: «يا عيسی إنَّ عبدی أتانی من غير الباب الذی أؤتی منه، إنَّه دعانی وفی قلبه شكّ منك فلو دعانی حتَّی ينقطع عنقه وتنتثر أنامله ما استجبت له».

ای عيسی او از غير دری که بايد بيايد به نزد من آمد. او مرا خواند. اما در دلش نسبت به تو ترديد داشت. پس اگر (با اين حال، آن قدر) مرا بخواند که گردنش قطع شده انگشتانش جدا شود، دعايش را اجابت نخواهم کرد.

حضرت عيسی از او پرسيد: آيا تو به نبوت من شک داري؟ او اعتراف کرد واز حضرت عيسی تقاضا کرد که برای او دعا کند تا خدا ترديد قلبی او را برطرف سازد، عيسی عليه السلام دعا نموده، خدا توبه او را پذيرفت ودعای او مستجاب شد. (2)

ص: 27

رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم نيز در خطبه غديريه فرمودند:

ای مردم، خدای بزرگ دينش را با امامت علی کامل کرد، پس کسانی که امامت او وجانشينان او از فرزندان من که تا قيامت وحضور در برابر حق می آيند را نپذيرند، اعمالشان در دنيا وآخرت نابود شده در آتش جاودانه خواهند بود. (1)

اين مطلب، تعجبی ندارد، زيرا خداوند، قبول زحمات بيست وسه ساله پيامبر در ايام نبوت را نيز به ابلاغ ولايت امير المومنين عليه السلام مشروط کرده فرمود:

(وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ) (2)

اگر وظيفه خود در ابلاغ ولايت علی را انجام ندهی، رسالت خود را انجام نداده اي!

ودر جای ديگر می فرمايد:

(مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ أَعْمالُهُمْ كَرَمادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِی يَوْمٍ عاصِفٍ لا يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُوا عَلی شَيْءٍ)

اعمال کسانی که به خدا کافر شدند. به خاکستری می ماند که در روز طوفانی با تندبادی شديد، از بين رفته، از کوشش خويش بهره ای نبرند. (3)

در روايت حضرت باقر عليه السلام، منکرين ولايت اهل بيت عليهم السلام مصداق اين آيه معرفی شده اند. (4)

ص: 28

لذا امام صادق عليه السلام فرمودند:

برای دشمن ما اهل بيت تفاوتی ندارد، چه روزه گرفته نماز بخواند ويا زنا کرده دزدی کند، او در آتش خواهد بود، او در آتش خواهد بود. (1)

در عصر حاضر نيز، آن بابی که هيچ عبادتی جز از طريق ولايت او پذيرفته نيست، وجود مقدس امام زمان عليه السلام است.در زيارت جامعه، خطاب به اين بزرگواران می گوييم:

«و بموالاتکم تقبل الطاعة المفترضة».

با ولايت شما است که خداوند عبادات واجب را می پذيرد.

پس کسی که خدا را از غير اين باب، بندگی کند، خدا از او نخواهد پذيرفت.امام صادق عليه السلام در نامه ای به مفضل بن عمر مرقوم فرمودند:

کسی که نماز خوانده، زکات بدهد، حج وعمره بجا آورد ولی معرفت آن کس که خدا اطاعت او را واجب ساخته است نداشته باشد، نه نماز خوانده، نه روزه گرفته، نه زکات داده، نه حج وعمره بجا آورده، نه از جنابت غسل کرده وتطهير نموده، ونه حرامی را رها کرده ونه حلالی را حلال داشته است. برای او نماز نيست هر چند که رکوع وسجود کند، وبرای او زکات وحجی نخواهد بود. تمام اين اعمال با شناخت آن فردی انجام می شود که خداوند بزرگ با امر به اطاعت او بر مردم منت نهاده است. (2)

مضمون روايات فوق در مجاميع حديثی شيعه آن قدر زياد است که فقهاء شيعه در آغاز کتب فقهی خويش، بابی تحت عنوان «إبطال العبادة بدون

ص: 29

ولاية الأئمّة عليهم السلام و اعتقاد إمامتهم» گشوده اند.

يعنی هر عبادتی که بدون ولايت ائمه واعتقاد به امامت آنها انجام شده باشد باطل است. محدث بزرگ شيعه، مرحوم شيخ حر عاملی باب 29 جلد اول از کتاب وسائل الشيعه خويش را به اين مطلب اختصاص داده ودر آن 19 حديث نقل نموده ومحدث نوری در مستدرک الوسائل، 66 حديث ديگر به اين مجموعه در اين موضوع افزوده است.

اين قبيل روايات، در کتب اهل سنت نيز نقل شده است. جابر بن عبدالله انصاری از رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم نقل نموده که فرمودند:

«يا علی لو أنَّ أمّتی صاموا حتَّی يکونوا کالحنايا وصلّوا حتَّی يکونوا کالأوتار وبغضوک لأکبَّهم الله فی النار».

ای علی اگر امت من آن قدر روزه بگيرند که همچون کمان (گوژ پشت) شده وآن قدر نماز بخوانند که چون زه (لاغر) شوند ولی تو را دشمن بدارند، خداوند آنان را در آتش جهنم می افکند. (1)

ص: 30

رواياتی که بيانگر مطالب فوق باشد، آن قدر در کتب وجواميع حديثی شيعه واهل سنت فراوان است که از حد تواتر گذشته، از مسلميات اعتقاد اسلامی تلقی می گردد.

امام صادق عليه السلام به صحابی بزرگ خود داود رقی فرمودند: هنگامی که خدای بزرگ اراده کرد مخلوقات را بيافريند، آنان را آفريد ودر مقابل پراکنده ساخت، آن گاه به آنان گفت: پروردگار شما کيست؟ پس اول کسی که سخن گفت: رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم امير المومنين وائمه صلوات الله عليهم اجمعين بودند. آنان گفتند: خدايا تو پروردگار ما هستي. لذا خداوند آنان را حامل علم ودين خود فرمود. آن گاه به ملائکه فرمود: اينان حاملان دين وعلم من بوده امين من در ميان خلقم هستند، و (درباره) آنان پرسش خواهد شد. آن گاه خدا به (ارواح) آدمی زادگان گفت: به ربوبيت خدا و (لزوم) اطاعت وولايت اين افراد (اهل بيت) اقرار کنيد...سپس امام، در پايان حديث فرمودند: ای داود، ولايت ما در عالم ميثاق (قبل از دنيا) مورد تاکيد بوده است. (1)

حضرت باقر عليه السلام فرمودند:

اگر مردم می دانستند که (حضرت) علی در چه زمان به (لقب) امير المومنين ناميده شد ولايت او را انکار نمی کردند!

راوی پرسيد: خدا شما را رحمت کند، چه زمان به اين لقب ملقب شد؟ فرمودند: آن زمان که خدای بزرگ، فرزندان آدم را از پشت آنها بيرون کشيد وآنان را بر خويش گواه گرفته فرمود: آيا من

ص: 32

آفريدگار شما ومحمد پيامبر من وعلی امير مومنان نيست؟ (1)

ولايت نه فقط در عالم قبل به همه انسانها عرضه شد وافراد بر آن آزموده شدند، در عالم دنيا نيز، خداوند متعال، ولايت چهارده معصوم عليهم السلام را در متن تمام کتابهای آسمانی قرار داده، افراد را به ايمان به آن دعوت فرمود.

حضرت کاظم عليه السلام فرمودند:

(ولاية علی مکتوب فی جميع صحف الأنبياء ولن يبعث الله نبيّاً إلاَّ بنبوّة محمّد وولاية وصيّه علی عليه السلام). (2)

ولايت حضرت علی در تمامی کتابهای آسمانی انبياء نوشته شده بود وخدا هيچ پيامبری را به نبوت برانگيخته نکرد مگر اينکه او مامور به دعوت خلق به سوی نبوت محمد وولايت وصی او علی عليه السلام بود. (3)

اين مطلب در کتب اهل سنت نيز به صراحت يافت می شود. پيامبر اکرم صلی الله عليه وآله وسلم در گزارش سفر معراج فرمودند:

فرشته ای بسوی من آمد وگفت: ای محمد از (ارواح) پيامبرانی که بيش از تو فرستاديم بپرس (4) که بر چه چيز مبعوث شدند. من پرسيدم. آنان گفتند: بر ولايت تو وولايت علی بن ابی طالب

ص: 33

مبعوث شده بوديم. (1) پس ولايت اهل بيت عليهم السلام در عالم قبل بر همه عرضه گرديده وسيله آزمايش الهی در آن عالم بوده است، چه رسد به اين عالم. وانبياء واديان سابق، مامور تبليغ ولايت بوده اند، چه رسد به اين دين!

ص: 34

با آزمون ولايت برگزيده شده، مقام رفيع نبوت، به اين دليل به آنان واگذار شد که در آن آزمايش، آنان ولايت را در درجه بالاتری پذيرفته، ونسبت به اهل بيت عليهم السلام خضوع بيشتری داشتند. حضرت باقر عليه السلام فرمودند:

«... آن گاه خداوند از انبياء ميثاق گرفته، فرمود: آيا من پروردگار شما نيستم؟ سپس خداوند فرمود: آيا محمد پيامبر من وعلی رهبر مومنين نمی باشد؟ همه آنها پذيرفتند. لذا نبوت آنها تثبيت شد.»

گزينش انبيای اولو العزم، از ميان گروه کثير انبيا ورسل نيز به آزمون ولايت ومعرفت اهل بيت وپذيرش غيبت وظهور حضرت مهدی عليه السلام بود.

امام باقر در ادامه حديث فوق فرمودند:

وخداوند از پيامبران اولو العزم عهد گرفت به اينکه:

من پروردگار شما ومحمد پيامبر من وعلی امير مومنان بوده، جانشينان او صاحب ولايت وخزانه دار علم من خواهند بود ومهدی کسی است که توسط او دينم را ياری کرده، دولتم راظاهر می سازم وبه واسطه او از دشمنانم انتقام می گيرم وبه واسطه او در زمين، با اشتياق يا کراهت بندگی خواهم شد.

همه آنها گفتند: پروردگارا به همه مطالب فوق اقرار کرده شهادت می دهيم. ولی آدم (توقف نموده) نه انکار کرد ونه اقرار نمود، لذا مقام اولو العزمی برای آن پنج پيامبر، به علت پذيرش ولايت مهدی تثبيت شده، برای آدم اين مقام قرار نگرفت. زيرا او نسبت به مهدی (در ابتداء امر) اقرار ننمود.

آن گاه امام عليه السلام به اين آيه شريفه استناد کردند:

ص: 36

(وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً) (1)

ما از قبل بر آدم عهدی کرديم، ولی آدم عهد ما را فراموش کرد وما او را صاحب عزم نيافتيم. (2)

ملائکه آسمانها نيز با همين ملاک از ميان ديگر مخلوقات، گزيده شده، در اين مقام منصوب گرديده، ورمز درجات گوناگون آنان نيز به همين امر برگشت می کند.

امام صادق عليه السلام فرمودند:

ملائکه الهی با همه تقربی که به حق متعال دارند، به علت همين اعتقادی که شما بر آن هستيد (عقيده ولايت) به مجاورت خداوند راه يافته اند... (3)

در روايت ديگری، آن حضرت، پس از بيان کثرت تعداد ملائکه می فرمايند:

«ما منهم أحد إلاَّ ويتقرَّب کلّ يوم إلی الله بولايتنا أهل البيت ويستغفر لمحبّينا ويلعن أعدائنا»

همه ملائکه، هر روز با ولايت ما اهل بيت بسوی خدا تقرب جسته، برای محبين ما استغفار نموده دشمنان ما را نفرين می کنند.

آن گاه امام عليه السلام، اين گونه به قرآن استناد فرمودند:

(الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا). (4)

ص: 37

حاملان عرش واطرافيان آنها (ملائکه)، با حمد پروردگارشان خدا را تسبيح گفته، برای افراد مومن طلب آمرزش می کنند.(1)

وقتی پدر ما حضرت آدم عليه السلام به علت عدم يقين به امام زمان عليه السلام، از مقام والای اولو العزمی تنزل می کند وديگر انبيا با پذيرش آن به اين مقام ارتقاء يابند، آيا در عصرحاضر، برای ما، راهی جز اخلاص در قبول ولايت امام زمان عليه السلام وارتباط وتوسل به آن حضرت در تقرب به خداوند وجود خواهد داشت؟ آری، ولايت امام زمان عليه السلام بالاترين راه تقرب به حق متعال ومحکمترين ريسمان ايمان در عصر حاضر است.

امام صادق عليه السلام از يکی از اصحابشان پرسيدند: کدام ريسمان ايمان محکمتر است؟ گفتند: نماز، فرمودند: نماز فضيلت دارد، ولی محکمترين ريسمان ايمان نيست. گفتند زکات. فرمودند: زکات فضيلت دارد، ولی محکمترين ريسمان ايمان نيست.

گفتند: روزه ماه رمضان... حج وعمره... جهاد در راه خدا وامام در هر يک، با تاييد فضيلت اين اعمال، آن را محکم ترين ريسمان ايمان ندانستند. هنگامی که اصحاب از پاسخ ناتوان شدند. امام فرمودند:

«إنَّ أوثق عری الإيمان الحبّ فی الله والبغض فی الله وتوالی وليّ الله وتعادی عدوّ الله».

بدرستی که محکمترين و قابل اعتمادترين ريسمانهای ايمان، تولی وتبری وقبول ولايت اولياء خدا ودشمنی با دشمنان خدا است. (2)

ص: 38

باشد. (1)

يعنی ولايت آل محمد صلی الله عليه وآله وسلم در دنيا وآخرت به مانند دژ مستحکمی است که انسان را از عذاب الهی حفظ می کند (2)، زيرا امام رضا عليه السلام در روايتی از اجداد طاهرينشان از رسول خدا از جبرئيل، از ميکائيل، از اسرافيل، از لوح از قلم نقل نمودند، که خدای تبارک وتعالی فرمود:

«ولاية علی بن أبی طالب حصنی فمن دخل حصنی أمن من عذابي».

ولايت علی بن ابی طالب سنگر من است، هر کس که در اين سنگر وارد شود از عذاب الهی ايمن است. (3)

رمز اين سخن اين است که در مراحل مختلف از عالم آخرت، قبل از هر گونه محاسبه وپرسشی، از امر ولايت واعتقاد به امامت ائمه هدی عليهما السلام می پرسند، وآن کس که پاسخگو نباشد نجات نخواهد يافت.

ابن حجر عسقلانی - دانشمند بزرگ اهل سنت - از يونس بن خباب نقل می کند که پس از توضيح درباره چگونگی عذاب قبر، گفت:

در اينجا مطلبی است که ناصبی ها (دشمنان اهل بيت) آن را پنهان داشته اند! گفتم: آن مطلب چيست؟ گفت:

(إنَّه ليسئل فی قبره: من وليّک، فإن قال: علی نجي).

ص: 40

در عالم قبر درباره امامت می پرسند، اگر فرد بگويد: امامم علی است نجات پيدا می کند. (1)

در قيامت نيز آن گاه که نامه اعمال را منتشر کنند، عنوان نامه عمل هر کس، موضع او در قبال امر ولايت است. (2) و عبور از پل صراط نيز نيازمند اعتقاد به ولايت بوده، منکر ولايت در جهنم سقوط نموده، پيرو اهل بيت امکان عبور دارد (3) که امام صادق به نقل از رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم در روايتی که سنی وشيعه نقل کرده اند فرمودند:

«أثبتکم قدماً علی الصراط أشدّکم حبّاً لأهل بيتي».

کسی از شما بر پل صراط ثابت قدم تر است که محبت بيشتری به اهل بيت من دارد. (4)

در زيارت جامعه نيز می خوانيم:

«بکم يُسلک إلی الرضوان وعلی من جحد ولايتکم غضب الرحمن»

با ولايت شما است که افراد به بهشت می روند وبر منکرين ولايت شما، خشم خدا خواهد بود.

مفسر بزرگ اهل سنت، آلوسی در ذيل آيه: (وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ) (5)،

ص: 41

«ايشان را از حرکت بازدار، آنها بايد مورد رسيدگی قرار گيرند»، درباره موضوع پرسش، اقوالی نقل کرده، آن گاه گويد:

«وأولی هذه الأقوال إنَّ السؤال عن العقائد والأعمال ورأس ذلک لا إله إلاَّ الله ومن أجلّه ولاية علی کرَّم الله وجهه».

بالاترين اقوال اينکه: سئوال از عقائد واعمال است ودر راس همه عقائد توحيد، وبرترين اين اعتقادات ولايت علی عليه السلام است. (1)

به امام باقر عليه السلام خبر رسيد که «عکرمه»، غلام ابن عباس، که مردی خبيث ودشمن اهل بيت بود، در حال مردن است. فرمودند: اگر قبل از مرگ به او برسم به او مطلبی می آموزم که به آتش جهنم دچار نشود. اصحاب عرض کردند: (او که مرد) پس آن مطلب را به ما بياموزيد! فرمودند:

«والله ما هذا إلاَّ الأمر الذی أنتم عليه».

به خدا قسم اين مطلب جز همين اعتقاد به ولايت که شما بر آن هستيد نمی باشد. (2) لذا است که بزرگترين محدث اهل سنت - بخاری - از قول رسول اکرم صلی الله عليه وآله وسلم نقل کرده است که درباره قيامت فرمودند:

«ليردنَّ عليَّ حوضی أقوام فيختلجون فأقول: أصحابی، فيقال: إنَّک لا تدری ما أحدثوا بعدک، فيختلجون». (3)

گروه هایی از امت اسلام در قيامت در کنار حوض کوثر بر من وارد شده، ملائکه مانع آمدن آنها می شوند، من می گويم:

خدايا

ص: 42

اصحابم (از رسيدن به من مانع شده اند)، پاسخ گفته می شود: تو نمی دانی پس از مرگ تو آنها چه کرده اند، پس مانع آمدن آنها ونجات آنها می گردند.

يعنی اگر فرد، از اصحاب پيامبر نيز باشد وبه راه پيامبر جان فشانی کرده باشد، اگر پيرو ولايت نباشد نجات نخواهد يافت.

پس رمز نجات اهل بهشت، ولايت اهل بيت وسر شقاوت اهل جهنم، انکار ولايت اهل بيت است، که امام صادق عليه السلام در ذيل آيه شريفه:

(فَيَوْمَئِذٍ لا يُسْئَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَلا جَانٌّ) (1)

در روز قيامت، از گناهان (برخي) انسانها وجن ها پرسش نخواهد شد (مورد شفاعت قرار می گيرند).

فرمودند:

«والله لا يُری منکم فی النار اثنان، لا والله، ولا واحد».

به خدا قسم از شما شيعيان (2) در جهنم دو نفر حتَّی يک نفر هم ديده نمی شود. (3)

و نيز فرمودند:

«أمَا والله ما هلک من کان قبلکم وما هلک من هلک حتَّی يقوم قائمنا إلاَّ فی ترک ولايتنا وجحود حقّنا».

ص: 43

به خدا قسم علت هلاکت اقوام قبل از شما واقوام بعد، تا زمان ظهور حضرت مهدی عليه السلام، چيزی جز ترک ولايت ما وانکار حق امامت وخلافت ما نيست. (1)

بنابراين، راه نجات ما که در عصر غيبت حضرت مهدی عليه السلام قرار گرفته ايم، نيز چيزی جز پناه بردن به ولايت ومحبت وانتظار ظهور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشريف نيست. از اين روست که در زيارت آن حضرت، خطاب به آن بزرگوار عرض می کنيم:

«أشهد أنَّ بولايتک تُقبل الأعمال وتزکّی الأفعال وتضاعف الحسنات وتمحی السيّئات، فمن جاء بولايتک واعترف بإمامتک، قبلت أعماله وصدقت أقواله وتضاعفت حسناته ومحيت سيّئاته، ومن عدل عن ولايتک وجهل معرفتک واستبدل بک غيرک کبَّه الله علی منخره فی النار ولم يقبل له عملاً ولم يقم له يوم القيامه وزناً»

گواهی می دهم که به ولايت تو (ای امام زمان)، (خدا) اعمال را پذيرفته، افعال را پاکيزه کرده، حسنات را دو برابر نموده، گناهان را پاک می کند. پس کسی که معتقد به ولايت تو باشد وبه امامت تو اعتراف کند، اعمالش پذيرفته شده، گفتارهايش تصديق شده، حسناتش دو برابر و گناهانش محو خواهد شد و آن کس که از ولايت تو سر باز زند و معرفت تو را جاهل باشد وبه جای تو ديگری را به امامت بپذيرد، خداوند او را به صورت در آتش پرتاب می کند وعمل او را نمی پذيرد، برای سنجش اعمال او ميزانی اقامه نمی کند.

ص: 44

ای پيامبر، اگر برای آنان طلب مغفرت نمايی يا اينکه اين کار را نکنی، حتَّی اگر هفتاد بار هم برای آنها استغفار کنی، خدا هرگز آنان را نمی آمرزد، زيرا آنان به خدا وپيامبرش کافرند. (1)

در فصل دوم نيز بيان کرديم که از شرائط لازم ايمان، اعتقاد به ولايت دوازده امام و محبت آنان وبيزاری از دشمنان آنان است. لذا کسی که از نعمت ولايت اهل بيت ومعرفت امام زمان عليه السلام برخوردار نيست، از رحمت حق در عالم آخرت وشفاعت اولياء خدا بی بهره خواهد بود.

امام صادق عليه السلام در ذيل آيه شريفه:

(وَإِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی).

بدرستی که من بسيار آمرزنده ام کسی را که توبه کند، ايمان داشته باشد وعمل نيکو انجام دهد آن گاه به هدايت رهنمود گردد. (2)

فرمودند:

آيا نديدی که خداوند چگونه (مغفرت خويش را به ولايت ما) مشروط کرده است؟زيرا توبه وايمان وعمل صالح سودی ندارند، مگر اينکه فرد هدايت شود. بخدا قسم اگر فرد، در راه بندگی تلاش فراوان نيز کند، اعمال او پذيرفته نمی شود مگر اينکه هدايت شده باشد.

راوی گويد: عرض کردم: قربانت شوم، بسوی چه کسی هدايت شده باشد؟

فرمودند: بسوی ما. (3)

ص: 46

بدين روی برای رحمت حق ومغفرت او وشفاعت اوليائش در مواقف سهمگين عالم آخرت، راهی جز ولايت آل محمد صلی الله عليه وآله وسلم ودر زمان ما، محبت ومعرفت امام زمان عليه السلام وانتظار ظهور آن حضرت وجود ندارد.

رسول خد صلی الله عليه وآله وسلم فرمودند:

«حبّی وحبّ أهل بيتی نافع فی سبعة مواطن أهوالهنَّ عظيمة: عند الوفاة، وفی القبر، وعند النشور، وعند الکتاب، وعند الحساب، وعند الميزان، وعند الصراط». حب من واهل بيت من در هفت جايگاه که بشدت هراسناک می باشند، سودمند است:

در لحظه مرگ ودر داخل قبر ودر حشر ونشر وبهنگام (دادن) نامه اعمال ودر زمان محاسبه اعمال ودر موقف سنجش اعمال ودر (گذر) از پل صراط. (1) اين مطلب، فقط در آثار ما شيعيان نيامده، کتب اهل سنت نيز بدان اقرار دارند. در روايتی که آنان از رسول اکرم صلی الله عليه وآله وسلم نقل کرده اند، آمده است:

«معرفة آل محمّد براءة من النار، وحبّ آل محمّد جواز علی الصراط، والولاية لآل محمّد أمان من العذاب».

معرفت آل محمد شرط دوری از آتش جهنم است ودوستی آل محمد لازمه عبور از صراط است وولايت آل محمد باعث محفوظ بودن از عداب الهی است. (2)

محبت اهل بيت عليهم السلام آن چنان رحمت الهی را بر انسان سرازير می کند که حتَّی اگر غير مسلمانی يافت شود که محب اهل بيت باشد، گر چه به علت عدم ايمان به ديگر مبانی دين، راهی به بهشت برين الهی ندارد، ولی با

ص: 47

محبت اهل بيت ، از عذاب الهی در جهنم مصون خواهد ماند.

ابن عباس گويد:مردی يهودی بشدت به حضرت علی عليه السلام علاقه داشت، ولی قبل از اينکه مسلمان شود مرد. بعد از مرگ او، خدای بزرگ فرمود:

اما او را از بهشت من بهره ای نيست، ولی ای آتش او را بی قرار مکن. (1)

ولی دنيا، دار حجاب است وبسياری از اين حقائق بر حواس ما پوشيده است. حقيقت اينست که ما در لحظه چشم بستن از دنيا وچشم گشودن به حقائق عالم آخرت است که بزرگی نعمت ولايت واهميت آن را در می يابيم. امام صادق عليه السلام پس از آنکه لازمه ايمان را معرفت امام زمان عليه السلام معرفی کردند، به بيان آثار اخروی اين معرفت پرداخته، فرمودند:

«وأحوج ما يکون أحدکم إلی معرفته إذا بلغت نفسه هيهنا -وأهوی بيده إلی صدره ».

در لحظه مرگ آن هنگام که جان شما به سينه برسد، بيش از هر زمان ديگر به معرفت امام نيازمنديد. (2)

پس چه بهتر که تا نفس باقی است، در مسير ولايت اهل بيت بکوشيم و با امام زمان عليه السلام آشنا شويم. وشيرينی محبت آن بزرگوار وپدران گرامش را در قلب خويش احساس نماييم تا شايد مورد لطف ورحمت ومغفرت حق قرار گيريم.

ص: 48

است. يعنی او زنده ای است که از مرده يعنی از کافر وبی دين بيرون آمده است. (1)

لذا است که در روايات اهل بيت عليهم السلام، حيات حقيقی زمين، در ظهور امام زمان حضرت مهدی عليه السلام وگسترش حکومت آن حضرت بر سر تا سر زمين قلمداد شده است.

قرآن کريم می فرمايد:

(اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها).

بدانيد که خداوند زمين را بعد از مرگش زنده خواهد گردانيد. (2)

امام باقر عليه السلام درباره آيه فوق فرموده اند:

(يحييها الله عزَّ وجلَّ بالقائم عليه السلام بعد موتها، بموتها: کفر أهلها والکافر ميّت).

خدای بزرگ، زمين را بعد از مرگش به حضرت مهدی عليه السلام زنده می دارد. مرگ زمين، کفر ساکنان آن بوده وکافر مرده است. (3)

با توجه به آنچه در فصول گذشته آمد، تنها کسانی که به هدايت الهی، خلفاء رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم را شناخته، پيرو آن بزرگواران می باشند، از نظر قرآن حيات داشته، منحرفين از طريق ولايت به مردگان می مانند، زيرا قرآن کريم می فرمايد:

(أَوَمَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ وَجَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِی الظُّلُماتِ لَيْسَ بِخارِجٍ مِنْها).

آياکسی که مرده بود وما او را زنده گردانيديم وبرای او نوری

ص: 50

قرار داديم که با آن نور در ميان مردم حرکت می کند، مانند کسی است که در تاريکی ها بوده از آن خارج نمی گردد؟ (1)

وحضرت باقر عليه السلام در تفسير آيه فوق فرمودند:

«الميّت الذی لا يعرف هذا الشأن».

مرده کسی است که به خلافت اهل بيت معتقد نيست. (2)

بنابراين، نوری که خداوند به وسيله آن، مردگان را زنده می گرداند، امامت امير المومنين علی بن ابی طالب عليه السلام وديگر فرزندان مطهر آن حضرت می باشد. (3)

پس ولايت آل محمد صلی الله عليه وآله وسلم زنده کننده انسان بوده، انسان را از مرگ حقيقی نجات می بخشد.

امام صادق عليه السلام منظور از حيات در آيه شريفه زير را ولايت معرفی نمودند:

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذا دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ). (4)

بنابراين، معنای آيه بنابر تفسير آن حضرت اينگونه خواهد بود:

ای افراد مومن، سخن خدا ورسول را اجابت کنيد آن زمان که پيامبر شما را به سوی ولايت علی بن ابی طالب که با آن زنده خواهيد شد، می خواند. (5)

ص: 51

بدين جهت آن کسانی که از اين دعوت پيامبر، يعنی امر او به تبعيت از ولايت وامامت حضرت اميرالمومنين عليه السلام اطاعت ننموده، به ولايت اهل بيت پشت کردند، از نور هدايتی که با قبول توحيد ونبوت، تا قبل از اين بر حيات آنان سيطره داشت بيرون رفته، در ظلمات گمراهی غرق شده، همراه با رهبران طاغوتی خويش در عذاب الهی جايگير خواهند شد.

سند ما روايت ارجمندی است که در ذيل آيه زير نقل گرديده است. خدای متعال می فرمايد:

(اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِياؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُماتِ أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِيها خالِدُونَ).

خدا سرپرست افراد با ايمان بوده آنان را از تاريکيها به سوی نور هدايت می کند. وکسانی که کافرند، تحت سرپرستی طغيانگرها هستند که اين رهبران طاغوتی، آنان را از نور به سوی تاريکی بيرون می برند. اينان اصحاب آتشند که در آن جاودانه خواهند بود. (1)

هنگامي که «عبدالله بن ابی يعفور» در محضر امام صادق عليه السلام از حسن اخلاقی برخی مخالفين ولايت، وکج رفتاری پيروان اهل بيت ابراز شگفتی نمود، امام صادق عليه السلام غضبناک شده، با سخنان زير، ديد ظاهر بين او را اصلاح نموده، معيار درست ارزيابی را ابراز فرمودند:

«کسی که با پيروی از رهبری پيشوايی ظالم که خدا او را منصوب ننموده، خدا را بندگی کند، دين ندارد، وبر آن کس که به ولايت امام عادلی که از طرف خدا می باشد معتقداست، سرزنشی نخواهد بود.»

ص: 52

يعنی قبل از اينکه به رفتار اين دو گروه بنگری، بايد عقيده آنها رابسنجی وملاک ومعيار اصلی، اعتقاد درست بوده، در مرحله بعد، عمل قرار دارد. آنگاه امام عليه السلام، در توضيح مطلب فوق، به آيه شريفه استناد نموده، فرمودند:

خدا سرپرست افراد با ايمان بوده، آنها را از تاريکيها به سوی نور هدايت می کند. يعنی آنان را از تاريکی گناهان به سوی نور توبه ومغفرت رهنمايی می کند زيرا آنان پيرو ولايت پيشوايان عادلی هستند که خدا آنان را منصوب فرموده است.

سپس سخن را به قسمت ديگر آيه معطوف داشته، اينگونه دنبال کردند: وکسانی که کافرند تحت سرپرستی طغيانگر هستند که اين رهبران طاغوتی انان را از نور به سوی تاريکی ها بيرون می برند. زيرا آنان، بر نور اسلام بودند، ولی هنگامی که از ولايت پيشوايان ظالمی که از جانب خدای بزرگ نبودند پيروی نمودند، با اين اعتقاد، از نور اسلام به سوی تاريکی کفر بيرون رفتند، پس خداوند، آتش جهنم را همراه با کفار بر آنان واجب ساخت، «پس آنان اصحاب آتشند که در آن جاودانه خواهند بود.» (1)

پس اگر ما طالب حيات واقعی وهدايت الهی هستيم، در زمان حاضر، راهی جز توسل به ذيل ولايت امام زمان عليه السلام ومعرفت آن حضرت وپيوند قلبی با آن حضرت ندارد. زيرا قرآن دستور می دهد:

(فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا وَاللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ).

ص: 53

پس بخدا وپيامبرش وبه نوری که نازل کرديم ايمان آوريد که خدا به آنچه شما انجام می دهيد، آگاه است. (1)

امام باقر عليه السلام در ذيل آيه فوق، منظور از عبارت نوری که نازل کرديم، را نور ائمه عليهم السلام در همه اعصار دانسته اند. (2)

پس آن نور الهی که مردم اين زمان مامور به ايمان به او هستند ودر پی اعتقاد به او، هدايت يافته وزنده خواهند شد، امام زمان حضرت مهدی عليه السلام می باشد.

ص: 54

را جز به برگزيدگان از مخلوقاتش عطا نمی کند.

اين نعمت، خير دنيا وآخرت است زيرا که راه صحيح زيستن در دنيا را به انسان آموخته، دستگير انسان در عرصات سهمگين عالم آخرت خواهد بود. رسول اکرم صلی الله عليه وآله وسلم فرمودند:

«من رزقه الله حبّ الأئمّة من أهل بيتی فقد أصاب خير الدنيا والآخرة». کسی که خداوند حب اهل بيت را به او اعطا کرد باشد، خير دنيا وآخرت به او رسيده است. (1)

اين محبت، از جواهرات دنيوی بسيار گرامی تر وارزشمندتر است، (2) زيرا که تنها وسيله رسيدن به قرب حق متعال بوده، خير کثير، می باشد.

امام صادق عليه السلام لفظ حکمت در آيه شريفه (وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْراً كَثِيراً) (3) را به اطاعت از دستورات الهی ومعرفت امام معنا فرموده اند (4) که بر اين اساس، مفهوم آيه چنين خواهد بود:

کسی را که طاعت خدا ومعرفت امام زمان عطا کرده باشند، به او خير زيادی رسيده است.

معرفت امام زمان وولايت اهل بيت عليهم السلام برترين نعمتهای الهی است ودر ميان نعمتهای الهی نعمتی برتر از آن يافت نمی شود.

امام صادق عليه السلام در ذيل آيه شريفه:

ص: 56

(فَاذْكُرُوا آلاءَ اللَّهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ).

نعمتهای خدا را ياد کنيد شايد که رستگار گرديد. (1)

فرمودند:

«هی أعظم نعم الله علی خلقه وهو ولايتنا».

منظور از آلاء خدا برترين نعمتهای خداوند بر آفريدگان می باشند که همان ولايت ما است. (2)

نعمت ولايت همان نعمتی است که خداوند آن را در روز غدير بر همه مسلمانها به حد اتمام رسانيد و فرمود:

(الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِی وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ دِيناً). (3)

امروز دين شما را (به ولايت علی بن ابی طالب) کامل کرده، نعمت را (به معرفی ولايت او) بر شما به اتمام رسانيدم وبه اين اسلام به عنوان دين برای شما خشنود گشتم.

اين همان نعمتی است که روز قيامت مورد پرسش قرار خواهد گرفت. خداوند متعال می فرمايد:

(ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ). (4)

آنگاه در آن روز از آن نعمت حتما پرسش خواهند شد.

امام صادق عليه السلام درباره آيه فوق فرمودند:

«والله ما هو الطعام والشراب ولكن ولايتنا أهل البيت».

ص: 57

به خدا قسم نعمت مورد پرسش، غذا ونوشيدنيها نيستند. بلکه ولايت ما اهل بيت است که مورد پرسش قرار می گيرد. (1)

اين مطلب در رويات اهل سنت نيز نقل شده است، محدث بزرگ اهل سنت - جلال الدين سيوطی - در اين زمينه از رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم نقل نموده است که فرمودند:

«لا يزول قدما عبد يوم القيامة حتَّی يُسئل عن أربع: عن عمره فيما أفناه، وعن جسده فيما أبلاه، وعن ماله فيما أنفقه ومن أين اکتسبه، وعن حبّنا أهل البيت».

گامهای فرد در روز قيامت حرکت نمی کند تا اينکه از چهار چيز از او پرسش شود: از عمرش که آن را در هيچ راهی مصرف کرده، از بدنش که آن را در چه راهی به زحمت انداخته، واز مالش که آن را چگونه خرج واز کجا کسب کرده، واز محبت ما اهل بيت. (2)

حال که ولايت واعتقاد به اهل بيت ومحبت آنها وپيوند با آنان، برترين نعمتی است که خدا به ما عطا کرده است، در مواقع دعا ودر مظان استجابت، اين نعمت عظيم را بايد از خدا تقاضا کرد، چرا که اين گوهر الهی را به هر کسی عطا نکرده ودر هر مکانی قرار نداده اند، پس بايد دست استغاثه به درگاه حق بلند کرد واز او تقاضا نمود که:

«اللّهمّ ولا تسلبنا اليقين لطول الأمد فی غيبته وانقطاع خبره عنّا ولا تنسنا ذکره وانتظاره والإيمان به وقوّة اليقين فی ظهوره والدعاء له والصلاة عليه...»

خدايا در طول زمان غيبت وبی خبری ما از امامان، يقين را از ما

ص: 58

سلب مکن، وياد وانتظار او وايمان به او واعتقاد راسخ به ظهور او وتوفيق دعا وصلوات برای او را از ما مگير. (1)

ص: 59

کسی که بميرد وامام زمان خويش را نشناسد، به مرگ جاهليت مرده است.

منظور از جاهليت در اين روايت، ايام کفر وضلالت قبل از اسلام است.

بنابراين معنای حديث چنين خواهد شد: اگر مسلمانی - يعنی کسی که توحيد ونبوت و قرآن و قيامت و ديگر مبانی دين را پذيرفته و به واجبات دين اهتمام نموده است - بميرد و امام معصوم زمان خويش را نشناخته باشد، او نامسلمان مرده، دين او همان کفر وضلالت کفار ومشرکين قبل از اسلام تلقی خواهد شد واز اسلام، توحيد، نبوت، تقوی وعبادت خود نفعی نخواهد برد.

لفظ جاهليت، در اين نقل از حديث، توصيف روشن تری يافته است. راوی گويد: از امام صادق عليه السلام پرسيدم: آيا رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم فرموده اند:

من مات ولا يعرف إمامه مات ميتة جاهلية؟

کسی که بميرد وامامش را نشناسد به مرگ جاهليت مرده است؟

فرمودند: آری، عرض کردم: اين جاهليت به معنی جاهليت ايام نادانی قبل اسلام است، يا منظور جاهليت عدم آشنايی با امام می باشد؟ يعنی آيا جاهليت چنين کسی در همه زمينه ها ومطلق بوده ويا در محدوده خاص امامت بوده، به ديگر محدوده های دين لطمه نمی زند؟

امام فرمودند:

«جاهلية کفر ونفاق وضلال» (1)

جاهليت او از سنخ جاهليت کفار، منافقين وگمراهان است.

يعنی جاهليت مطلق بوده، گمراهی از امامت مساوی با گمراهی در

ص: 61

تمامی مبانی دين خواهد بود. (1)

پس علاوه بر معرفت اصل ولايت وشناخت حق اهل بيت عليهم السلام، ما موظف به معرفت واطاعت وتسليم در برابر امام زمانمان عليه السلام نيز هستيم ومعرفت ولايت، ما را بی نياز از معرفت آن حضرت نخواهد کرد.

محمد بن تمام گويد: به امام صادق عليه السلام عرض کردم: فلان کس از دوستان شما اهل بيت است... ولی او به ولايت امير المومنين عليه السلام ايمان داشته، اوصياء آن حضرت را نمی شناسد. امام فرمودند: او گمراه است، او مانند کسی است که به نبوت عيسی اقرار کرده نبوت پيامبر اسلام صلی الله عليه وآله وسلم را انکار کند يا نبوت پيامبر اکرم صلی الله عليه وآله وسلم را پذيرفته ونبوت عيسی را انکار نمايد. ما بخدا پناه می بريم از کسی که حجتی از حجج الهی را انکار نمايد. (2)

ص: 62

فرد ديگری نيز از امام صادق عليه السلام می پرسد: کسی که به ائمه قبل معرفت داشته، فقط امام زمان خويش را نمی شناسد، آيا چنين کسی مومن است؟ فرمودند: خير. (1)

راوی از امام صادق عليه السلام پرسيد: فردی است که به ولايت شما قائل بوده از دشمن شما بيزار است، حلال وحرام شما را مراعات می کند ومعتقد است که امامت با شما خاندان است وبه خاندان ديگری تعلق ندارد، ولی می گويد:در اينکه کداميک از افراد اين خاندان امام هستند، امری اختلافی است واگر انها بزودی اجتماع کرده او را امام بنامند، من نيز به امامت او معتقد خواهم بود! وضعيت او چگونه است؟ امام صادق عليه السلام فرمودند:

اگر بميرد به مرگ جاهليت مرده است. (2)

نکته اين بحث در اين است که بنابر روايات، انکار يکی از ائمه در حکم انکار جميع آنها ودر حکم انکار رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم بوده. چنين کسی قطعا گمراه ومنحرف خواهد بود. (3)

شاعر بزرگ اهل بيت «سيد حميری» (م 173) که شيعه بوده ولی از پيروان کيسانيه بود، يعنی بعد از حضرت امام حسين عليه السلام به امامت برادر آن حضرت محمد حنفيه معتقد بود، با وجود همه اشعاری که در حق اهل بيت داشت ومبارزه ادبی که با دشمنان آنان می نمود خبر دار شد که امام صادق عليه السلام او را کافر ناميده اند.

نزد آن حضرت آمده عرض کرد: آيا من، با همه محبتی که با شما داشته،

ص: 63

با دشمنان شما مخالفت می نمايم. آيا منهم کافرم؟

امام فرمودند:

«وما ينفعک ذاک وأنت کافر بحجّة الدهر و الزمان».

در حالی که تو به امام زمانت ايمان نداری، اعتقادات به ولايت ائمه قبل ومحبت تو به ما ودشمنی با دشمنان، برای تو سودی نخواهد داشت.

آنگاه حضرت او را به سر قبر ابن حنفيه بردند، ابن حنفيه زنده شد به امامت امام صادق عليه السلام اعتراف کرد وسيد حميری از اعتقاد سابق خود دست برداشته اثنا عشری گرديد. و«قصيده رائيه» خود را سرود. (1)

امام صادق عليه السلام فرمودند:

(من أقرَّ بالأئمّة من آبائی وولدی وجحد المهدی من ولدی کان کمن أقرَّ بجميع الأنبياء وجحد محمّداً صلی الله عليه وآله وسلم). (2)

کسی که به امامت پدران من اقرار نموده، امامت فرزندان (معصوم) مرا نيز بپذيرد، ولی مهدی را که از فرزندان من خواهد بود انکار کند، مانند کسی است که نبوت جميع انبياء را پذيرفته، نبوت پيامبر اکرم صلی الله عليه وآله وسلم را انکار نمايد.

رسول اکرم صلی الله عليه وآله وسلم نيز فرمودند:

(من أنکر القائم من ولدی فی زمان غيبته، فمات. فقد مات ميتة جاهلية).

کسی که در ايام غيبت مهدی از فرزندان من، او را انکار نمايد وبميرد، به مرگ جاهليت (يعنی غير مسلمان وکافر وگمراه) از دنيا

ص: 64

رفته است. (1)

پس در عصر ما شناخت امام زمان حضرت مهدی عليه السلام از لوازم ايمان وسعادت اخروی انسان وقبول اعمال او است. اين اعتقاد است که او را از معرف ديگر ائمه وديگر مبانی دينی، بهره مند می سازد.

ص: 65

فرمودند: پس هر کس پيرو من باشد، او از من است. (1)

پس حشر معنوی، ملکوتی واخروی هر کس با امامی است که از او در دنيا پيروی نموده است. لذا است که پيرو اهل بيت در نزد خدا ودر عالم آخرت ودر بهشت برين الهی در جايگاه رفيع اهل بيت عليهم السلام جای داشته، علت اين مقام بلند، حشر دنيوی او با آن ذوات مقدسه است.

خدای متعال می فرمايد:

(وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَداءِ وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً).

آن کس که از خدا ورسول پيروی کند، پس آنان همراه کسانی که خدا به آنان نعمت عطا کرده است، يعنی با انبياء وصديقين وشهداء وصالحين خواهند بود وچه نيکو همراهانی هستند! (2)

به فرموده حضرت رضا عليه السلام، شيعيان ودوستداران اهل بيت عليهم السلام مصداق آيه فوق بوده، همنشين انبياء وصديقين وشهداء وصالحين خواهند بود. (3)

دوستداران اهل بيت عليهم السلام با پيروی از پيشوايان الهی در حزب خدا وارد گشته، مصداقی از اين آيه شريفه هستند:

(وَ مَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغالِبُونَ).

وآن کس که ولايت خدا ورسول، وولايت مومنين (ائمه عليهم السلام) را

ص: 67

بپذيرد، پس بدرستی که حزب الهی پيروزند. (1)

آنان با پيروی از ائمه معصومين عليهم السلام، در زمره بهترين خلق خدا قرار می گيرند، زيرا خدای متعال می فرمايد:

(إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ).

کسانی که ايمان آورده اعمال نيکو انجام دهند، بهترين مخلوقات خدايند. (2)

دانشمند بزرگ اهل سنت، سيوطی، با نقل روايات متعدد، مصداق اين آيه را امير المومنين عليه السلام وپيروان آن حضرت قلمداد نموده است. (3)

دوستداران اهل بيت را خدا دوست داشته، آنان آن چنان مقامی در نزد حق متعال دارا هستند که علی بن ابی طالب در نزد رسول خدا دارا است، خدای عز وجل خطاب به رسول خدا فرمود:

(محبّوا علی منّی حيث علی منک).

دوستداران علی در نزد من همانگونه اند که علی در نزد تو است. (4)

در روايات بسياری، مقام دوستداران اهل بيت عليهم السلام در قيامت ورتبه آنان در نزد خداوند، مقام شهيدان راه حق قرار داده شده است. امير المومنين عليه السلام فرمودند:

«من مات منکم علی فراشه وهو علی معرفه حقّ ربّه وحقّ رسوله وأهل بيته مات شهيداً».

کسی که بر بستر خويش بميرد وحق پروردگار وپيامبرش آشنا

ص: 68

باشد وحق اهل بيت را بشناسد، شهيد از دنيا رفته است. (1)

مقام آنان آن چنان در نزد خداوند متعال بلند است که: ملائکه آسمان، همانگونه به پيروان اهل بيت عليهم السلام در زمين می نگرند که اهل زمين به ستارگان نظر می کنند. (2)

لذا است که هر گاه کسی از شيعيان از دنيا رود، فرشتگان به تشييع جنازه او می پردازند، چنانکه در تشيع جناره رباح - غلام سياه آل نجار - هفتاد هزار گروه از ملائکه شرکت نمودند. رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم در توضيح اين مرتبه رفيع، فرمودند:

«والله ما نال ذلک إلاَّ بحبّک يا علي».

بخدا قسم رباح به اين مقام نرسيد مگر بخاطر دوستی تو ای علي. (3)

ولی بلندی مقام پيروان اهل بيت عليهم السلام در قيامت آشکارتر می گردد، زيرا که حقائق در آنجا آشکار می شود.

رسول اکرم صلی الله عليه وآله وسلم فرمودند:

خدای بزرگ، گروهی را (در قيامت) بر می انگيزد که صورتهای آنان نورانی است وبر جايگاهی از نور قرار گرفته اند ولباسی نوری به تن کرده، در سايه عرش خدا جای گرفته اند. آنان پيامبر نيستند.

ولی منزلتی چون انبياء دارند. آنان شهيد نيستند ولی از مقام شهدا برخوردارند.

ابوبکر پرسيد: آيا من از آنان هستم!

ص: 69

فرمودند: خير.

عمر پرسيد: آيا من از آنان هستم!

فرمودند: خير.

آنگاه عبد الله بن مسعود پرسيد: آنان چه کسانی هستند؟ ر

سول خدا، دست مبارک را بر سر حضرت علی عليه السلام قرار داده فرمودند: اين مرد وشيعيان او هستند. (1)

کوتاه سخن آنکه

«هر آيه ای از قرآن که در تمجيد اقوامی وارد شده، سخن از ورود آنان به بهشت می گويد، در شان اهل بيت وپيروان آنان نازل گرديده است.» (2)

از اين روی انسان عاقل، با توجه به مطالب فوق ولايت اهل بيت ومحبت آنان را خفيف نشمرده، به اهميت آن قائل است وجز در خانه اهل بيت را نمی کوبد وجز به امام زمان عليه السلام مراجعه نمی کند.

زيرا که از هيچ طريق ديگری نمی توان به اين مقام نائل آمد. ولی آيا مگر طريق ديگری وجود دارد؟! (3)

ص: 70

محبوبش می باشد.

زيرا هر کس که شيعه آنان نباشد، جاودانه در جهنم بسر خواهد برد.

همسر او به نزد حضرت فاطمه عليه السلام آمد وسخنان شوهرش را عرضه داشت.

آن حضرت فرمودند:

اين گونه نيست (که او فهميده است). شيعيان ما از بهترين افراد بهشت هستند وتمام دوستان ما که دوست دوستداران ما بوده با دشمنان ما دشمن باشند و با قلب وزبان تسليم امر ما گردند، اگر با اوامر ونواهی ما مخالفت کرده، اعمال زشت ديگری نيز مرتکب شوند به بهشت می روند، ولی پس از اينکه با بلايا ومصائب (دنيا) يا شدائد موجود در مراحل قيامت پاک شدند ويا در طبقه بالای جهنم عذاب گرديدند. ما آنان را بعلت محبتی که به ما دارند، از جهنم نجات داده به جوار خود در بهشت انتقال می دهيم. (1)

امير المومنين عليه السلام فرمودند:

«فاعلموا وأطيعوا لا تتلکوا ولا تستصغروا عقوبة الله عزَّ وجلَّ فإنَّ من المسرفين من لا تلحقه شفاعتنا إلاَّ بعد عذاب ثلاثمائة ألف سنة»

به دستورات خدا عمل کرده واطاعت کنيد وبه پشتوانه شفاعت ما گناه نکنيد وکيفر خدای بزرگ را کوچک نشماريد، زيرا به برخی از گناهکاران (از شيعه) شفاعت ما نمی رسد مگر بعد از اينکه سيصد هزار سال عذاب شوند. (2)

لذا ائمه عليهم السلام در روايات متعدد به ما فرموده اند:

ص: 73

با تقوی وعبادت واطاعت ما را (به شفاعت خود) کمک کنيد. (1)

دشمنی افراط کند. (1)

تشبيه شده، وجود آنان را باعث گمراهی مردم دانسته وفرموده اند:

«إنَّ ممَّن يتَّخذ أهل البيت لمن هو أشدُّ فتنة علی شيعتنا من الدجّال»

از ميان کسانی که دوستدار ما اهل بيت هستند کسی است که فتنه او در جمع شيعيان ما از فتنه دجال شديدتر است.

راوی پرسيد: به چه جهت؟ ای پسر رسول خدا؟ فرمودند:

«بموالاة أعدائنا ومعاداة أوليائنا».

زيرا با دشمنان ما دوستی نموده، دوستان ما را دشمن می دارند. (1)

در حقيقت، محبت اهل بيت واقرار به فضائل آن بزرگواران، اختصاصی به فرقه ناجيه، شيعه اثنا عشری نداشته، بسياری از دانشمندان اهل سنت همچون ابن شعيب نشانی (م 303)، ابن مردويه (م410)، ثعلبی (م 427)، ابو نعيم (م 430)، ابن مغازلی (م 483)، حاکم حسکانی (محدود 47)، ابن شيرويه (م 509)، خطيب خواندی (م 5680)، ابن عساکر (م 573)، گنجی شافعی (م658)، محمد بن طلحه (م 652)، سبط ابن جوزی (م 654)، محب الدين طبری (م 694)، مير سيد علی همدانی (م 786) و... در اين امر با ما مشترکند. آنچه جدا کننده اعتقاد شيعی از آنها می باشد، علاوه بر اعتقاد به خلافت ائمه اهل بيت عليهم السلام، توجه به لزوم تبری در کنار تولی است، که بنا بر مدارک فوق، ولايت بی برائت منشا نجات نخواهد بود.

بسياری از دانشمندان اهل سنت) نجات نيافته، به بهشت برين الهی وارد نمی گردد. لذا در روايت مشهوری که سنی وشيعه، متواترا از رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم نقل نموده اند، آن حضرت فرمود:

«مثل أهل بيتی فيکم مثل سفينه نوح من رکبها نجی ومن تخلَّف عنها هلک».

اهل بيت من در ميان شما مانند کشتی حضرت نوح است، هر کس در آن در آيد نجات يابد وهر که از آن تخلف ورزد هلاک می شود. (1)

مثال نقل شده در اين روايت که به حديث سفينه شهرت دارد، بيانگر حقيقت فوق است. زيرا فرزند حضرت نوح عليه السلام با آنکه به پدر علاقمند بود، ولی به علت عدم اطاعت از رهنمود او در عذاب الهی هلاک شد. لذا کسانی که محب اهل بيت عليهم السلام بوده، به مقام خلافت الهی آنان بعد از پيامبر صلی الله عليه وآله وسلم اقرار ندارند وديگران را در اين مقام بر آنان ترجيح می دهند، مانند فرزند نوح، نجات نمی يابند.

اميرالمومنين عليه السلام در گفتگو با يکی از رهبران يهود، پس از بيان اين که ملت يهود به هفتاد ويک فرقه، ومسيحيان به فرقه ومسلمانان به فرقه منشعب خواهند گرديد وتنها فرقه ناجيه از ميان آنان، پيروان اوصياء الهی، پس از درگذشت پيامبر آن دين بوده است، فرمودند:

«ثلاث عشرة فرقه من الثلاث والسبعين کلّها تنتحل مودَّتی وحبّی، واحدة منها فی الجنّة واثنتا عشره منها فی النار».

از هفتاد وسه فرقه مسلمان، سيزده فرقه، مودت ومحبت مرا

ص: 77

پذيرفته اند، ولی فقط يکی از آن سيزده فرقه در بهشت بوده، بقيه دوازده فرقه از محبين در جهنم خواهند بود. (1)

اين دوازده فرقه از محبينی که نجات نيافته، به جهنم در خواهند افتاد، چه گروههايی هستند؟ با مطالبی که در فصول قبل گفته شد برخی از صفات آنان معلوم می گردد:

کسانی که محب اهل بيت بوده ولی امامت آنان را نپذيرفته اند،

کسانی که ولايت وامامت اهل بيت را پذيرفته ولی اهل تبری نيستند يعنی با دشمنان اهل بيت دوستی می کنند،

کسانی که به تولی وتبری معتقد هستند ولی به همه امامان اثنا عشر ايمان نداشته زيدی يا اسماعيلی هستند،

امام زمان حضرت مهدی عليه السلام را نشناخته ودرباره آن حضرت ترديد دارند،

کسانی که به تولی وتبری وچه بسا به ائمه اثنا عشر ايمان دارند ولی در شان اهل بيت غلو کرده آنان را به مقام خدايی رسانيده اند.

توجه انسان به ولايت آل محمد صلوات الله عليهم اجمعين، از هر امر ديگری بيشتر باشد واين امر را خفيف نشمرد. امام صادق عليه السلام فرمودند:

«لا تستصغروا مودَّتنا فإنَّها من الباقيات الصالحات»

محبت ما را کم نشمريد زيرا که از مصاديق باقيات صالحات است. (1)

بنابراين انسان بايد همه هم خويش را مصروف به امر ولايت کند، زيرا امام صادق عليه السلام فرمودند:

«ما استأهل خلق من الله النظر إليه إلاَّ بالعبودية لنا»

کسی شايسته توجه خدا نمی گردد مگر يا کوچکی در برابر ما. (2)

لذا کسانی که رحمت وعنايت خدا را می طلبند، جز به در خانه امام زمان حضرت بقيه الله عليه السلام مراجعه نمی کنند، زيرا خدای عز وجل فرمود: (فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ) (3)

حضرت باقر عليه السلام درباره اين آيه فرمودند: منظور از خيرات، ولايت است. (4) به اين ترتيب معنای آيه شريفه اين گونه خواهد بود: پس بشتابيد بسوی ولايت.

کسی که رعايت مرزهای اعتقادی را نموده، در حق اهل بيت گزافه گويی نمی کند، هر اندازه در مقام توجه وتوسل وکوچکی در برابر آنان قرار گرفته، درجات ومراتب آنان را توصيف کند، نبايد تصور کند که زياده روی کرده است که امام صادق عليه السلام فرمودند:

ص: 79

«لا تظننَّ أنَّک مفرط فی أمرنا»

مبادا گمان کنی که در ولايت ما افراط کرده اي. (1)

زيرا مقام وفضائل آنها بالاتر از درک وبيان ما بوده، عبادت خدا از طريق اطاعت ومحبت وتوسل به آنها نيز حدی ندارد.

«أيّها الناس، دينکم دينکم، تمسَّکوا به ولا يزيلنَّکم ولا يردنَّکم أحد عنه، لأنَّ السيّئة فيه خير من الحسنة فی غيره، لأنَّ السيّئة فيه تغفر والحسنة فی غيره لا تُقبل»

ای مردم، دينتان را مواظب باشيد، مبادا کسی شما را از دينتان لغزانده ومنحرف کند. زيرا گناه اگر همراه با اعتقاد صحيح باشد، بهتر از حسنه ای است که با عقائد باطل انجام گيرد. زيرا گناهی که با دينداری همراه باشد بخشوده شده، حسنه ای که با انحراف فکری قرين باشد، مورد پذيرش خدا قرار نمی گيرد. (1)

يعنی که پدر ومادر در عين پيگيری وتوجه به نماز، تقوا، حجاب وديگر فرائض فرزندان، بايد به معرفت دينی آنان: خداشناسی، پيامبر شناسی، معاد شناسی وبالاخص ولايت وامام زمان شناسی آنان بهای بيشتری داده، هم بيشتری بر آن بگمارند.

در روايت ديگری که اهل سنت از رسول اکرم صلی الله عليه وآله وسلم نقل کرده اند، آمده است:

جابر بن عبد الله انصاری، صحابی بزرگوار رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم در کوچه ها ومحله های شهر مدينه می چرخيد ومی گفت:

«يا معاشر الأنصار، أدّبوا أولادکم علی حبّ علي»

ای گروه انصار، فرزندانتان را بر محبت علی عليه السلام تربيت کنيد. (2)

«أدّبوا أولادکم علی ثلاث خصال: حبّ نبيّکم، وحبّ أهل بيته، وعلی تلاوة القرآن»

فرزندان خود را بر سه صفت تربيت کنيد ب-: علاقه به پيامبرتان و

ص: 81

بر محبت به اهل بيت پيامبر وبر تلاوت قرآن. (1)

وامام صادق عليه السلام فرمودند:

محبت ما اهل بيت را خداوند از آسمان، از مخازنی زير عرش فرو می فرستد که مانند معادن طلا ونقره بوده، آن را به مقدار مشخص نازل کرده، به بهترين مخلوقات خويش عطا می کند. (1)

اکنون که دانستيم معرفت ومحبت اهل بيت عليهم السلام وتوجه وپيوند قلبی با امام زمان عليه السلام، لطف وکرامت خدا در حق انسان است، لذا علاوه بر انجام اعمال شايسته که شايد مقدمه اين لطف الهی قرار گيرد، بايد به خدای متعال استغاثه نمود وبرای خود و فرزندان خود، تقاضای مقادير عظيم تر و بهره وافرتری از اين نعمت نمود.همان گونه که امام صادق عليه السلام وحضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشريف، در دو حديث گوناگون به ما آموخته اند که بگوييم:

«... اللّهمّ عرّفنی حجَّتک فإنَّک إن لم تعرّفنی حجَّتک ضللت عن ديني»

خدايا معرفت حجت خويش را به من ارزانی کن که اگر معرفت او را به من عطا نکنی، از دينم گمراه خواهم شد. (2)

ص: 83

ص: 84

نموده، با دلسوزی برای او خشنودی ترا جستجو می کنند - قرار ده.

«حتَّی تحشرنا يوم القيامة فی أنصاره وأعوانه ومقوّيه سلطانه».

تا اينکه در قيامت ما را در بين ياران وياری دهندگان وتقويت کنندگان حکومت او محشور گرداني.

«اللّهمّ واجعل ذلک لنا خالصاً من کلّ شکّ وشبهة ورئاء وسمعة حتَّی لا نعتمد به غيرک ولا نطلب به إلاَّ وجهک وحتَّی تحلّنا محلّه وتجعلنا فی الجنّة معه».

خدايا تمام اين کارها (ئی که در راه پيوند وياری آن حضرت انجام می دهيم) را خالص از هر گونه ترديد واشتباه وتظاهر وشهرت طلبی قرار ده، تا با انجام آنها جز بر تو اعتماد نکرده، خشنودی غير ترا نجوئيم، تا (در نتيجه) ما را در مکان او ودر بهشت همراه با او جای دهي.

«وأعذنا من السامة والکسل والفترة».

و (در مسير خدمت به امام زمان عليه السلام) ما را از تنگدلی وتنبلی وسستی پناه ده.

«واجعلنا ممَّن تنتصر به لدينک وتعزُّ به نصر وليّک ولا تستبدل بنا غيرنا فإنَّ استبدالک بنا غيرنا عليک يسير وهو علينا کثير».

وما را از کسانی قرار ده که توسط آنها دينت را ياری داده، پيروزی امام زمانت را توسط آنها بزرگ می گردانی و (در اين خدمت) وما را با ديگری جايگزين مکن، که جايگزين کردن ديگری بجای ما بر تو آسان وبرای ما زياد خواهد بود.

ص: 86